Dick Veerman (Foodlog): “vies van technofood” • Dirk Barrez: “boeren en wereldwinkels: partners?”

“aan het woord” : Dick Veerman en Dirk Barrez

Fairtradeproducten staan niet bepaald synoniem voor ‘gezond‘. Alcohol, cafeïne en suikers domineren het assortiment. De allround-bewuste consumente komt er nauwelijks mee aan haar trekken. Nu de kwaliteit niet langer het probleem is, wijzen de woorden van Dick Veerman en Dirk Barrez verder de weg vooruit.

---

“Je zou één simpele stelregel kunnen hanteren: eet meer vers en onbewerkt en een boel problemen verdwijnen als sneeuw voor de zon.” – Dick Veerman

“Lokale boeren en wereldwinkeliers kunnen misschien best partners zijn en de handen in elkaar slaan.” – Dirk Barrez

 

Kan je het proeven aan zijn taarten of de bakker er met zijn hart bij was? Is ‘bio’ echt beter voor ons lijf en milieu? Ik ken de antwoorden niet, maar wil je weten wat anderen hierover denken, dan moet je op foodlog.nl zijn:

“Foodlog is het dagelijkse bloggazine met achtergronden over eten & drinken, hoe het in je mond belandt en wat het doet in je lijf.”

Wie – zoals ik – consumenten wil sensibiliseren en motiveren om bij hun aankopen van voeding duurzame en gezonde keuzes te maken, raakt niet ver zonder échte interesse voor EN een totaalvisie over voedsel. Daarvoor is er Foodlog.

Want wat is het probleem bij goedbedoelende fairtraders. Ondanks alle energie die ze in hun verhaal steken, slagen ze er maar niet in écht beweging in hun zaak te krijgen. Het gaat teveel over een verhaal en te weinig over gevoel, genot en smaak. Ze hebben niet genoeg overtuigende argumenten, om ook de buurvrouw over de streep te trekken.

De idee om deze pagina te posten, kreeg ik na het achter elkaar weglezen van deze twee artikels van George Monbiot – een radicale denker, bekend van zijn columns voor The Guardian – die zo’n totaalvisie (op voeding) heeft:

1. Small Is Bountiful (over de toekomst van fairtrade)
2. Fallen Fruit (over de toekomst van traditionele engelse appelrassen)

“Wie zorgt er voor een échte groene revolutie?”   vraagt Dirk Barrez zich af.

Laat je het antwoord niet influisteren, maar ontdek en beleef het zélf. Door even te lezen wat Dick Veerman (Foodlog) en Dirk Barrez ons fairtraders kunnen leren. Veel lee(s)(r)plezier!

 

Datum originele publicatie: zaterdag 15 maart 2008 op www.bndestem.nl.

“niet tegen technologie in ons eten maar tegen de manier waarop”

“De consument weet niet meer waar hij aan toe is”, verzucht Dick Veerman van Foodlog.nl, een eind 2005 gestarte weblog over voeding, die steeds meer mensen weten te vinden.

“Er is behoefte aan meer informatie over de achtergronden van wat we eten. Kijk naar het succes van diepgravender consumentenprogramma’s als Klootwijk aan Zee en De Keuringsdienst van Waarde.”.

grote hoeveelheden maken smaak tot bijzaak

De afgelopen zeventig én tachtig jaar hebben we zowel onze voeding als ons eetpatroon nogal veranderd”, stelt Veerman. Merkfabrikanten bewerken ons voedsel om het altijd en overal hetzelfde te kunnen laten smaken, om het in grote hoeveelheden te kunnen maken, om het zo lang mogelijk te kunnen bewaren en over de hele wereld te verslepen. Smaak is bijzaak. “Het zou best kunnen dat ons lichaam die verandering niet kan bijhouden, zo snel evolueren we niet”, zegt Veerman. “Onderzoek van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) toont aan dat een traditioneel Nederlands aardappelen-, groenten- en vleesmenu op basis van verse ingrediënten een gezondere populatie oplevert dan een industrieel merkenmenu uit pakjes, bakjes, zakjes en flesjes. In plaats van ‘Ik Kies Bewust’ te pakken, zou je een simpele stelregel kunnen hanteren: eet meer vers en onbewerkt en een boel problemen verdwijnen als sneeuw voor de zon.”

met lightproducten krijgen we tientallen kilo’s suikers extra binnen

Met hulp van technologie wordt ons merkvoedsel eerst uitgekleed, om vervolgens te worden aangekleed. Met soms merkwaardige gevolgen. Zo ontwikkelt de voedingsindustrie lightproducten door vet uit het origineel te halen, maar vet is een smaakmaker. Zonder vet minder smaak en een andere textuur. Veerman: “Verwijder je dat vet, dan moet je de smaak door toevoegingen terugbrengen. Zout en suiker zijn de belangrijkste. Het gekke is dat vet verzadigt, maar geraffineerde suiker niet. Vet is al vet, maar van suiker word je hartstikke dik omdat je niet merkt in welke hoeveelheden je het nuttigt. We krijgen per jaar tientallen kilo’s suiker extra binnen, die we kunnen vermijden als we zelf koken.”

kunstvezels pure volksverlakkerij

Wasa bracht recent een knäckebröd op de markt, waar kennelijk eerst de natuurlijke vezels van de granen uit zijn verwijderd. Nu hebben ze namelijk een nieuw type waarin extra vezels zijn gestopt, bedoeld voor een betere stoelgang. “Maar als die vezels met wat technische kunstgrepen synthetisch zijn gemaakt, doen ze niet wat ze zouden moeten doen. Dat toonden onderzoekers van Wageningen Universiteit aan. Ze lijken misschien wel op de vezels die van nature in granen zitten, maar ‘nabouwvezels’ blijken geen goede mest voor je darmflora. Van nature ingebouwde wel. De fabrikant zou dus moeten zeggen wat die extra vezels precies doen. Anders is het pure volksverlakkerij”, meent Veerman.

ons voedsel wordt uitgekleed

Een bizar geval van ‘uitkleden’ is de donkere chocolade waar de bitterstof, een gezonde anti-oxidant, uit is gehaald. Die wordt los verkocht als duur voedingssupplement. “We gebruiken technologie voornamelijk om eten goedkoper te kunnen maken of te ‘verbeteren’ met eigenschappen die er ooit al in zaten. Waarom gebruiken we het niet om dat goede eten lekkerder te maken?”, vraagt Veerman zich af.

supermarkten spelen voedingsproducenten tegen elkaar uit

Hij verzet zich niet tegen technologie in ons eten, maar tegen de manier waarop technologie wordt ingezet. “Supermarktketens spelen voedingsproducenten tegen elkaar uit en dwingen hen voortdurend te komen met nieuwe producten. Binnen enkele maanden moet daarvan alweer een goedkopere versie komen. Dat spel herhaalt zich voortdurend.”

kwaliteit en smaak in plaats van vernieuwing

Veerman vindt het tijd voor een nieuw paradigma waarin kwaliteit en ‘lekkerte’ in plaats van vernieuwing om de vernieuwing en ‘goedkoopte’ voorop staan. “Zorg voor meer smaakkwaliteit in vers en maak verse producten beter houdbaar en makkelijker bereikbaar voor een groot publiek. Ik zeg niet dat iedereen weer de keuken in moet. Dat is een illusie en zal niet gebeuren. Maar je kunt verse waar die goed smaakt met nieuwe technieken wel beter beschikbaar maken voor de consument. Waarom zou je niet dagelijks op een kostentechnisch aantrekkelijke manier vers gemaakte maaltijden kunnen eten bij je baas, of daarvandaan eenvoudig thuis af te maken spullen meenemen naar huis? Je hoeft er niet eens meer voor naar AH.”

appels als moderne techproducten

Als moderne techproducten noemt hij appels. Nu komen er rassen uit Argentinië ons land binnen met de sticker ‘Klimaatneutraal’. Hoe gek kun je het maken? Nieuwe appelrassen als Wellant, Rembrandt, Rubens en Kanzi worden gewoon in Nederland geteeld. Die appels eisen nauwelijks bestrijdingsmiddelen en worden in de herfst geplukt. “Als je ze nu uit de koeling haalt, smaken ze beter dan rechtstreeks van de boom. Dat kan dankzij een verfijnde bewaartechniek waarin de juiste begassing en temperatuurinstellingen wondertjes verrichten.”

nood aan goede bewaar- en smaakoptimaliseringstechnieken

Het schort volgens Veerman aan goede bewaar- en smaakoptimaliseringstechnieken. Daar gaat niet de aandacht naar uit. Ingevoerde papaja’s of mango’s in ons land zijn gewoon stenen en zullen ook nooit meer rijp worden. Zelfs perziken en pruimen in de zomer zijn hard, onrijp en niet te eten. Dankzij betere bewaarmethoden en andere ingrepen kan dat anders. “Nu ligt de nadruk alleen op efficiënte productie en niet op smaak en kwaliteit.”

mensen herkennen de smaak van ‘echt’ niet meer

Veel mensen weten niet eens meer hoe lekker ‘echte’ vleeswaren kunnen zijn. Ze zijn gewend aan natte kledder door de hoeveelheid water die erbij gaat. Een droge gekookte ham is in Nederland amper nog te vinden. Of neem zalm. “Afgelopen Kerstmis kreeg een groep van 1.200 mensen een verrukkelijke wilde zalm voorgeschoteld. Ze vonden hem lekker, maar wel stevig en wat aan de droge kant. Het originele product herkennen ze niet, dat hebben ze nog nooit geproefd. Goddank herkende de meerderheid de kwaliteit ervan meteen.”

door Peter de Jaeger

---

Boeren en wereldwinkeliers: partners?

Voor een goed begrip, de Wereldwinkels maken zich niet schuldig aan de hierboven beschreven uitwassen van de voedingsindustrie. Maar de boodschap van “anders gaan eten” brengen ze nu ook weer niet. En er is meer:

Jan Aertsen en Dirk Barrez in “Wie zorgt er voor een échte groene revolutie?” :

Sommige wereldwinkels of andere fairtrade-initiatieven voelen zich niet alleen verbonden met boeren in het Zuiden. Ze zoeken ook aansluiting bij de lokale, familiale landbouw. Dat doen ze bijvoorbeeld door zich in te schakelen in een zo kort mogelijke keten tussen landbouwers uit de regio en de consumenten die de weg naar de wereldwinkel weten te vinden. De wereldwinkel kan bijvoorbeeld een afhaalpunt zijn voor de groente-abonnementen of voor de leveringen van een vereniging van boeren-producenten. Lokale boeren en wereldwinkeliers kunnen misschien best partners zijn en de handen in elkaar slaan. Dan zouden de klanten er terechtkunnen voor een veel ruimer aanbod, zowel van fairtrade-producten uit het Zuiden als van heel diverse voedingsproducten van onze familiale landbouw. Dan zouden bijna zeker ook veel meer mensen goede klanten worden van die winkels.